_JPG.jpg)
TAŃCE KASZUBSKIE - POZYCJE WYBRANE
VIDEOPODRĘCZNIK NA PODSTAWIE ZBIORÓW I OPRACOWAŃ PAWŁA SZEFKI
Projekt realizowany w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego- "Kultura w sieci".
FILMY
INSTRUKTAŻOWE
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Taniec żywy, w tempie polkowym. To jedna z zabaw tanecznych, która przekształciła się w taniec zabawowy.
Taniec inicjowany przez dziewczyny, wykpiwający chłopców opornych bądź nieśmiałych i mający na celu wciągnięcie ich do tańca.
Żywy, radosny, ale uroczysty taniec uważany niegdyś za rodowy taniec Kaszubów.
O PROJEKCIE
Założeniem projektu było nagranie i opublikowanie lekcji instruktażowych bazujących na technice tańca kaszubskiego. Głównym celem działania jest wizualizacja treści zawartej w zeszytach autorstwa Pawła Szefki, cenionego znawcy folkloru kaszubskiego. W ramach realizacji projektu powstało pięć filmów szkoleniowych. Każdy film jest poświęcony innemu, konkretnemu tańcowi. Do każdego odcinka został dołączony zapis nutowy tradycyjnej linii melodycznej. Filmy są dostępne bezpłatnie w serwisie YouTube. Zebrany i opracowany materiał ma formę pomocy dydaktycznych dla placówek oświatowych, organizacji pozarządowych, krajowych Zespołów Pieśni i Tańca, a także dla organizacji polonijnych. Ponadto, seria wzbogaca zbiór Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego regionu Kaszub, co trwale zapisuje się w krajobrazie choreotechnicznym regionu i kraju.
Z PODRĘCZNIKA PAWŁA SZEFKI
"Życie ludności kaszubskiej do dziś jest ciekawe i interesujące, a folklor rejonu kaszubskiego jest bogatą skarbnicą obrzędów, zwyczajów i obyczajów. W porównaniu z folklorem innych regionów naszego kraju zauważyć można duże prawdopodobieństwo form, wyrazu i tematyki.
Region kaszubski nie był wolny od obcych wpływów, szczególnie Gdańsk znany od dawna ośrodek ożywionego życia gospodarczego i kulturalnego wywierał znaczny wpływ na kształtowanie się form życia ludności jantarowego brzega. Wpływy te przenikały głównie z Danii, Niderlandii, Szwecji i Niemiec. Również częste walki z Prusami i Szwedami o Gdańsk i jego zaplecze wywarły w wielu przypadkach swe piętno na kształtowaniu się kaszubskiej kultury obyczajowej.
W czasie, kiedy badacze po raz pierwszy zainteresowali się życiem Kaszubów, notując ich zwyczaje, obyczaje i obrzędy, zetknęli się już z bogato rozwiniętymi formami życia społeczno-kulturalnego. Na Kaszubach nie było ludzi, którzy by podobnie jak Kolberg notujący dorobek kultury obyczajowej innych regionów, wyczerpująco zanotowali bogactwo obyczajów tego ludu. Dlatego też wiele cennych, dziś już nie istniejących form życia kulturalnego nie zanotowano.
Podobnie było z tańcami.
Z wielu drobnych strzępów różnorakich form tanecznych, jakie przetrwały do współczesnych czasów należy wnioskować, że taniec był niegdyś w regionie kaszubskim formą bogato rozwiniętą.
Pomijam tu przy tym wiele tańców opartych na kroku walca, które powstały w okresie przed pierwszą wojną światową. Tańce te nie wykazują żadnej odrębności w formie i charakterze i nie wyrażają żadnej myśli obyczajowej. Są to w wielu wypadkach melodie lub tańce zrodzone według wzorców obecnych.
Należy dla jasności sprawy podkreślić, że większość pieśni i układów instrumentalnych i form tanecznych opartych na rymie trzymiarowym jest rdzennie kaszubska. Są to przeważnie utwory muzyczne żywe, których tempo wyraża się od MM-120 wzwyż. Można by je potraktować jako zaklimatyzowane formy oberkowe na Kaszubach. Muzykę taneczną charakteryzuje forma dwuczęściowa, jakkolwiek nie brak i form trzyczęściowych. W muzyce tanecznej mocno przeważa tonacja durowa. Nie znane są dotychczas dawne w melodiach tanecznych, na których oparta jest ludowa muzyka wielu regionów Polski.
Należało z tego wnioskować, że ostatnio zapisane na Kaszubach tańce są formami wykształconymi pod wpływem prądów muzycznych i choreograficznych ogarniających Europę już w drugiej połowie XVIII wieku.
Tańce kaszubskie ilustrują różnorodne tematy, zwyczaje i obyczaje ludowe. Są one przez to niejednokrotnie bardzo wyraziste – realistyczne a nawet naturalistyczne.
Pod względem charakteru tańce kaszubskie należy podzielić na następujące grupy:
a) zabawy taneczne
b) tańce obrzędowe
c) tańce popisowe
d) tańce zawodu lub pracy.
(…)
Pragnę również tą pracą dołożyć do ogólnopolskiej kultury, jedną z cegiełek regionalnych, a tym samym uratować ją od zagłady.”
Wejherowo – Gdańsk w październiku 1956r.
Paweł Szefka
Paweł Szefka, pedagog, etnograf i współzałożyciel Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
Urodził się 21 lipca 1910 r. w Strzebielinie, w pow. wejherowskim. Mając 21 lat ukończył Seminarium Nauczycielskie w Wejherowie i podjął pracę w charakterze nauczyciela. W 1936 r. wspólnie z nauczycielem muzyki Zbigniewem Madejskim wydał Kaszubskie pieśni i tańce ludowe.
Przed wojną rozpoczął Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Katowicach. Gdy wybuchła druga wojna światowa był komendantem Hufca Harcerskiego oraz zainicjował i współorganizował Wejherowską Ochotniczą Kompanię Harcerską. Liczyła ona 120 młodych żołnierzy, z których 20 poległo, a sam Szefka trafił do oficerskiego obozu jenieckiego – Oflagu II D Gross Born (Borne Sulinowo), w którym zorganizował konserwatorium, co umożliwiło mu kontynuowanie i ukończenie studiów muzycznych rozpoczętych eksternaistycznie przed wojną. W oflagu spod jego pióra wyszedł szkic pierwszego kaszubskiego widowiska obrzędowego Sobótki, którego prapremiera odbyła się w 1950 r. w Starzynie.
Po wojnie Szefka ukończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Gdańsku (poprzedniczkę Uniwersytetu Gdańskiego) oraz Podyplomowe Studium Etnograficzne UMK w Toruniu. Przez całe życie, podobnie jak założyciel Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach Franciszek Treder, zbierał materiały etnograficzne i pisał widowiska.
Pracował jako pedagog współpracując jednocześnie z Wojewódzkim Domem Twórczości Ludowej w Gdańsku i z Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie.
Związał się z ruchem artystycznym i w latach 1957 – 1969 wydał pierwszy z 3 zeszytów Tańców kaszubskich, potem opublikował Gwiżdże (1957) i Sobótki (1958). W 1959 r. otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, a w 1960 r. otrzymał nagrodę za widowisko Deguse na konkursie ogólnopolskim.
W 1979 r. wydał Ulubione pieśni dziecięce z Kaszub i Kociewia.
W 1982 r. opublikował Narzędzia i instrumenty muzyczne z Kaszub i Kociewia. Nie zdążył wydać Roku obrzędowego na Kaszubach.
Wyróżniony Medalem Stolema w 1982 r.
Materiał oparty na pracy: R. Ostrowskiej, I. Trojanowskiej, Bedeker kaszubski, Gdańsk 1978, s. 418 – 419 oraz T. Bolduana, Nowy bedeker kaszubski, Gdańsk 2002, s. 433 – 434.
SYLWETKA TWÓRCY
Wojciech Chylewski swoją przygodę z tańcem rozpoczął w Kaszubskim Zespole Folklorystycznym Krebanë z Brus. Kontynuował ją w Zespole Pieśni i Tańca Uniwersytetu Warszawskiego Warszawianka. W 2007r. uzyskał uprawnienia instruktora tańca ludowego wydane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury. Pracował jako tancerz z obowiązkiem śpiewu w Państwowym Zespole Ludowym Pieśni i Tańca Mazowsze.
Obecnie kierownik artystyczny i choreograf Zespołu Pieśni i Tańca Grajewianie z Grajewa- woj. podlaskie. Prowadzi także agencję artystyczną Centrum Rozwoju Artystycznego. Jest również stypendystą Burmistrza Miasta Chojnice w kategorii taniec (Miejski Dzień Tańca Ludowego). Dyrektor artystyczny What the Folk -festiwal folkloru on-line. Stypendysta MKiDN.
KONTAKT
Jesteś zainteresowany współpracą za mną? Serdecznie zapraszam do kontaktu!
Tel: +48 794 660 262